Historia

Chune Flaster, jeden z wielu ocalonych sądeckich Żydów, niewiele mówił o mieście młodości. Zmarł 13 sierpnia 1989 r. zabierając ze sobą przeszłość swojej rodziny. W minionym czasie z pożółkłych archiwaliów odkrywałem ich przeszłość.

75 lat temu w Nowym Sączu skończyła się II wojna światowa. Wycofanie się wojsk niemieckich dało się wyjątkowo odczuć mieszkańcom Sądecczyzny.

W 1944 r. Markus Lustig trafił do obozu Mathausen. Miał 19 lat. Jego wspomnienia są dziś bezcennym świadectwem brutalnych zbrodni, których tam dokonano.

Jeden z ostatnich świadków Zagłady sądeckich Żydów zmarł 6 stycznia 2019 r. W pierwszą rocznicę śmierci przedstawiamy jego życiorys.

Pod koniec 1939 r. działo się sporo w Nowym Sączu. Swoim bohaterstwem wykazał się Roman Sichrawa, zaś do miasta przybył kat Sądecczyzny - Heinrich Hamann.

Niezwykła historia dwoch braci, którzy przeżyli Holokaust. Mimo upływu lat ciągle tęsknili do rodzinnego Sącza, z którym mieli najwspanialsze wspomnienia.

Niepozorny budynek przy ul. Kochanowskiego 15 posiada ciekawą historię. Wiele widziały te mury - przedwojenne Piekło, a potem czasy getta.

80 lat temu, w listopadzie, Niemcy intenstywnie próbowali "germanizować" nasze miasto. Bezskutecznie. Tymczasem wzmagał się terror wobec Polaków i Żydów.

Mija 80 lat od aresztowania elity naukowej Krakowa: profesorów UJ, ludzi nauki i kultury. Pośród nich znajdujemy osoby związane z naszym miastem.

Jesienią 1939 r. Niemcy planowali zniszczyć wiele sądeckich pomników. Udało im się pozbawić nas pięknego Mickiewicza, usunięto grób gen. Pierackiego, ale cudem ocalał nasz Władysław Jagiełło.

W październiku 1939 r. rozpędzała się niemiecka maszyna terroru. Pierwszy miesiąc okupacji obfitował w wiele ważnych chwil. 

Piękna kamieniczka przy ul. Lwowskiej kryje w swoich murach wiele żydowskich historii. Handel papą prowadził tutaj Eber Lustig a Majerfeldowie prowadzili zakład krawiecki.

Spalenie Świniarska i wymordowanie jego mieszkańców było pierwszą niemiecką zbrodnią na Sądecczyźnie. To wydarzenie, które na lata zostało w pamięci mieszkańców miejscowości i jedno z najbardziej tragicznych w całym regionie.

Zbrodnicza machina upokorzenia, prześladowań i zbrodni powoli rozpędzała się jesienią 1939 r. Pierwsze dni okupacji Sądecczyzny zwiastowały nadciągającą katastrofę.

Wojnę było czuć w powietrzu od dawna, ale nikt w nią nie wierzył. 1 września 1939 r. rozpoczęła się katastrofa, która zmieniła oblicze Nowego Sącza.

23 sierpnia 1942 r. zlikwidowano sądeckie getto. Nad Dunajcem odbyła się selekcja poprzedzająca tę zbrodnię. Dla wielu sądeckich Żydów miejsce to stało się symbolem tragedii ich najbliższych.

Ostatni miesiąc międzywojennego Sącza. Miasto nigdy nie będzie już potem takie samo. Końcówka lata była wyczekiwaniem wielkiej katastrofy.

Na Piekle działa najstarsza apteka w mieście. Ale historia tego budynku to także losy piekielskiego półświatka i pomocy Żydom w getcie.

Charles Stevens, tak naprawdę Chaim Sieradzki, to postać niezwykła. Człowiek, który pokochał Nowy Sącz, oddał zdrowie dla wolnej Polski, a potem przez wiele lat pomagał innym.

W Domu Historii (Pijarska 21) można oglądać wystawę poświęconą starym zdjęciom z Nowego Sącza. Zachęcamy do zapoznania się z rysem historycznym początków sądeckiej fotografii.

Przeszło 100 lat temu niedzielne lipcowe popołudnie upływało powoli w Nowym Sączu. Jakie rozrywki czekały na mieszkańców takiego galicyjskiego grajdołka? Zachęcamy do lektury.

Lipiec 1939 r. nie obfitował w wydarzenia polityczne. Rozpoczynały się ostatnie przedwojenne wakacje.

80 lat temu wzięli ślub na Sądecczyźnie, ale ich małżeństwo nie przetrwało długo. Wybuch wojny okazał się dla nowożeńców prawdziwą tragedią.

W czerwcu 1939 r. rozpoczynał się sezon nad Dunajcem. Miasto żyło festynami, ale niestety przyciągało też różnych rzezimieszków... Życie codzienne zdecydowanie ożywało właśnie latem!

Czerwiec to był wyjątkowo gorący miesiąc w Nowym Sączu... Nie tylko ze względu na upały, ale także na politykę. Region odwiedził prezydent Mościcki, a w mieście ukazał się "Rocznik Sądecki".

Kiedy przegląda się projekty tego domu to można popaść w zachwyt nad kunsztem architekta. Niezwykłe są też losy domu na Żółkiewskiego 9. Związani są z nim zajzacniejsi nowosądeczanie.

Matura, zbliżające się lato i patriotyczne uroczystości. Maj 1939 r., tak jak każdy miesiąc, miał swoich bohaterów i małe sensacje.

Ferdynand Gelb, świetnie zapowiadający się adwokat, w 1939 r. musiał przerwać swoją pracę przy ul. Piotra Skargi 6. Wówczas nie przypuszczał, że weźmie udział w jednej z najważniejszych bitw w historii Polski.

Dzielnica Podzamcze była zamieszkana przez licznych kupców i rzemieślników. Działały tam rozmaite zakłady produkujące cukierki, maszyny i papier kolorowy.

Ostatnia Wielkanoc w przedwojennym Nowym Sączu miała miejsce w kwietniu. Ludzie przy świątwcznych stołach opowiali o wielkiej polityce i lokalnych sensacjach, a tych nie brakowało.